ÖZETLE: 1950 yılının ortalarında Menemen´de en çok konuşulan iki olaydan biri ilçede meydana gelen şiddetli deprem, diğeri ise tüm ülkede yapılan genel seçim sonuçlarıdır. Menemen´de Mayıs ayı başında yaşanan deprem sonrasında Bayındırlık Bakanı incelemeler yapmak üzere Menemen´e gelmiştir. Yine Mayıs ayında yapılan genel seçimlerde ise Demokrat Parti büyük başarı elde etmiştir.
Diğer konu başlıklarımız ve 1950 yılının ilk aylarında Menemen´de yaşananlar:
MENEMEN´DE ŞİDDETLİ ZELZELE (3 MAYIS 1950):
?KAYMAKAMLIK, HUSUSİ MUHASEBE VE BAZI BİNALAR HARAP OLDU? - ?BAYINDIRLIK BAKANI VE İZMİR VALİSİ MENEMEN´E GELDİ?
?Menemen, dün sabah (2 Mayıs 1950) saat 10.15 raddelerinde (durum) şiddetli bir yer sarsıntısı ile sarsılmış, birçok kimse evlerinden dışarıya fırlamıştır. Sarsıntı, bilhassa Menemen´de şiddetli olmuş ve bazı hasarlar yapmıştır.?
Yeni Asır Gazetesi´nin bu başlıklarla verdiği haber, Menemen´e gönderdiği bir muhabirinin gözünden aynen şöyle aktarılıyor:
İlçede birbirini takip eden üç sarsıntı olmuştur. En şiddetli olanı birinci sarsıntı yerin dibinden gelen korkunç bir gümbürtü ile başlamış ve bilhassa Kaymakamlık Dairesi´nin bulunduğu mıntıkada oldukça mühim bir hasara sebep olmuştur. (Fotoğraf)
Kaymakamlık binasının çatı kısmı harap olmuş ve bina kullanılamaz bir hale gelmiştir. Deprem esnasında Kaymakamlık binasında bulunarak iş takip eden vatandaşlar güçlükle binayı terk etmişlerdir. Bu sırada tavandan dökülen kalın sıva parçalarından 3 vatandaş yaralanmışsa da hemen tedavi altına alınarak evlerine gitmişlerdir. Menemen´de 4 bina Kaymakamlığın emri ile tahliye edilmiş ve yeni bir yer sarsıntısı ihtimali karşısında her türlü tedbir alınmıştır. Menemen evlerinin bir çoğunun sıvaları dökülmüş veya duvarları çatlamıştır.
Bayındırlık Bakanı Şevket Adalan ile Vali Osman Sabri Adal (yukarıda) dün akşam saat 18´de deprem bölgesine giderek ilgililerle temas etmişler ve gerekli emirleri vermişlerdir. Menemen Köylerinde de bazı hasarlar vardır. Kazazedelere lüzumlu yardımın yapılacağı vaat edilmiştir. Deprem´de can kaybının yaşanmaması ise büyük teselli olmuştur. Deprem´in Foça ve Yenifoça´da da şiddetli olduğu, Yenifoça hükümet konağının ön cephe duvarı ile Ilıpınar köyünde iki evin duvarlarının çatladığı haber verilmektedir.
DEPREM SONRASI MENEMEN´DE VAZİYET VE VALİ´NİN ZİYARETİ (7 MAYIS 1950):
İzmir Valisi Osman Sabri Adal, beraberinde Jandarma Alay Komutanı ve Bayındırlık Müdürü ile birlikte Menemen´e gelerek son depremden sonraki durumu ve alınan tertibatı yakından tetkik etti. Menemen´de halen bütün hükümet daireleri Şehit Kemal İlkokulu binasına taşınmış bulunmaktadır. Çadır ihtiyacı olan Hatundere köyüne kafi miktarda çadır gönderildi. Diğer köylerden henüz çadır istenilmemiştir. Talep vukuunda bütün ihtiyacı karşılayacak miktarda çadır mevcuttur. Dışarıda kalmış hiçbir vatandaş yoktur. Bir Kızılay heyeti de köylere gönderilmiştir. Bayındırlık ekipleri bütün Menemen köylerine uğrayarak hasar ve zarar tespitlerine devam etmektedir.
1950 GENEL SEÇİMLERİ (15 MAYIS 1950):
Yedi partinin katıldığı, Türkiye´de siyasal iktidarın ilk kez seçimle değişmesini doğuran seçimlerdir. ?Beyaz İhtilal? olarak da adlandırılır. Katılma oranının % 89,3´e ulaştığı seçimlerde Demokrat Parti 4.241.393 oyla (% 53,3) 408 milletvekili kazandı. Cumhuriyet Halk Partisi ise 3.176.561 oyla (% 39,9) 69 milletvekilini parlamentoya soktu. Millet Partisi ise 250.414 oy ve % 3,1 oy oranıyla sadece 1 milletvekili kazandı. Bağımsızların oyları 383.282, kazandıkları milletvekili sayıları da 9´du. Böylece 27 yıl süren CHP iktidarı yerini DP´ye bıraktı.
MENEMEN´DE DURUM: Milletvekili Genel Seçimleri Menemen´de de büyük heyecan içinde geçti. Toplam 19044 seçmen sayısına sahip Menemen´de 17598 seçmen oyunu kullanmış ve sayılan oylardan 9498´ini Demokrat Parti, 7822´sini Cumhuriyet Halk Partisi almıştır. Tüm yurtta olduğu gibi Menemen´de de seçimi DP´liler kazanmıştır.
1950 seçimlerini Demokrat Parti´nin kazanmasını Yeni Asır Gazetesi ertesi gün manşetten duyurdu. (Yukarıda)
AMERİKALI ZİRAAT UZMANLARI MENEMEN´E GELDİ (21 HAZİRAN 1950):
Yeni Asır Gazetesi Muhabirlerinden Muzaffer Özay imzasıyla yayınlanan bir haberde, Amerikalı Tarım Uzmanlarından oluşan bir heyetin Menemen´e gelerek yaptığı incelemeler anlatılmaktadır. Bu heyete, İzmir Ziraat Müdürü Nuri Avcı ve Amerikan Haberler Servisi Müdürü Mrs. Bracken de iltihak etmiş ve muhabir gözlemlerini şu şekilde anlatmıştır :
?Menemen´de ilk olarak Kaymakam tarafından karşılanan heyet, kısa bir dinlenmeyi müteakip ciplerle Emiralem Regülatörünün bulunduğu yere hareket etti. Regülatör, Menemen Ovası´nın nihayet bulduğu tepelerin arasındaki vadide kurulmuş. Temeli, 2. dünya harbinden evvel Alman Mühendisleri tarafından atılan bu tesisat henüz tamamlanamamıştır. İnşaatı kat´i olarak 1951 yılında bitirilecekse de, köylüye yardımcı olmak üzere kanal sistemi ile halen su tevzi edilmektedir. Kanal, bütün Menemen Ovasını faydalandırmaktadır. Uzun bir kanalla sevk edilen su, şehrin içinde bulunan bir havuzdan etraftaki bağ ve bahçelere dağıtılıyor. Saniyede 9 ton su verebilen Regülatörü Amerikalılar, hakikaten beğendiler. Verilen izahattan anlıyoruz ki, bu yıl 30 bin dekarlık saha sulanmış. Her dönüm için de 2 liralık ücret alınıyor. (Mini Not : Bu tarihte bir gazete fiyatı (Yeni Asır) 10 kuruştur. Yalnız Amerikalılar, böyle bir regülatörden elektrik istihsal (üretim) edilmemesini yadırgayarak karşıladılar. Fakat, orayı idare eden genç bir yüksek su mühendisimizin izahatı onları teskin ediyor: ?Salihli Adala´da yapılacak büyük bir barajdan sonra elektrik konusu da ele alınacaktır.?
Bu regülatörde enteresan bir şey gördük. Balıkların ziyan olmaması ve onlardan daha çok istifade edilmesi için regülatörün bir kenarında hususi bir kanal tertibatı yapılmış. Öyle ya! Suyla beraber regülatörden aşağı akan balıklar, suyun asıl birikintili bulunduğu havzaya nasıl çıkabilsin. İşte, hususi kanal yardımıyla bunu da mümkün kılmışlar. Ayrı bir boruyla kanalın aşağı seviyede bulunan ağzına su akıtılıyor. Bu su oraya gürültü çıkararak döküldüğünden, çıkan ses balıkları derhal oraya topluyor. Bu suretle regülatörden düşen balık kanalın ağzından muhtelif seviyelerdeki havuzcuklara girerek tekrar yukarı kısma çıkıyor. Buradan hareketle ?Sulu Ziraat Deneme İstasyonuna gidiyoruz. Henüz yeni kurulan bu müessesede Sulama Denemeleri, Ziraat Denemeleri ve Pamuk ıslahı çalışmaları yapılıyor.
Sulama denemelerinde şöyle bir şeyin tatbik edildiğini hatırımıza getirebilir misiniz? Toprağın üstünden sulama yapılmıyor da, köklerin alt boyunca köstebek yolu biçiminde kanalcıklar açılarak bu şekilde isal ediliyor. 390 dönümlük olan bu yer sayısız parsellere ayrılmış vaziyette. Bu parseller üzerinde de sayısız tecrübeler yapılmaktadır.?Mesela, her sene arka arkaya ekilen 315 numaralı parselde toprağın ne kadar gıda kuvveti kaybettiği incelenecek. 316 numaralı parselde, bu kaybın kimyevi maddelerle telafisine, 317 parselde de çiftlik gübresi ile telafisine çalışılmaktadır. Mesela daha başka parsellerde de şu incelenmektedir. Acaba bir sene mısır ekilip, bir sene pamuk ekilen bir arazi nasıl netice verecektir? Bu denemeler hakkında verilen izahata David Killough bilhassa alaka gösteriyor. Bu Amerikalı, dünya çapında bir pamuk mütehassısı. O da şöyle konuşuyor:
?Ben pamuk üzerinde bu kadar geniş çapta bir deneme yapılmasını dünyanın hiç bir yerinde görmedim.?Bu husustaki gayretinizi cidden tebrik ederim.? Nihayet, Menemen´deki tetkiklerimiz bittikten sonra İzmir´e dönüşümüz başlıyor. Amerikalı mütehassıslar Menemen gezisinden oldukça memnun kalıyorlar.
MENEMENSPOR MAÇI (3 Temmuz 1950):
Menemen Gençlik Kulübünün davetlisi olarak Menemen´e gelen İzmirspor´un Şen Gençler Lokali ile yapılan dostluk maçını Menemen Gençlik Kulübü 4-1 kazandı. Menemen Gençlik Kulübü sahaya kalede Mürsel olmak üzere Zeki, Cengiz, Mustafa, Sedat, Behçet, Kaya, Zeki, Aslan,?Mehmet, Ali ve Cengiz 11´i ile çıkmıştır.