MENEMEN´DE KIR BEKÇİLERİ

            Bu yazımın daha çok genç okurların bilgilenmesi açısından oldukça faydalı olacağına inanıyorum.

        Cumhuriyet öncesinde Menemen´de Askeri Birliğimiz, Jandarma Komutanlığımız, Mahalle Bekçilerimiz ve Kır Bekçilerimiz olmak üzere dört güvenlik birimi mevcuttu.

       Askeri Birliğimiz ve Jandarma Komutanlığımız ile ilgili olarak daha önceki yazılarımda ayrıntılı bilgiler vermiştim. Bu kez de Kır Bekçilerimiz hakkında sizleri bilgilendirmek isterim.

        Adından da anlaşıldığı gibi bu güvenlik birimimiz genellikle Menemen Ovasında görev yapar, Menemenlilerin can ve mal güvenliklerini sağlardı. Kır Bekçilerinin güvenlik açısından diğer emsallerinden hiçbir farkı yoktu. Gerektiğinde silahlı çatışmaya girer, suçluları yakalayıp adalete teslim ederdi. Bu birliğin tarihçesini anlatmak için geçen yüzyılın başına gidelim.

        1902 yılının sonlarına doğru Menemen´de tarımsal alanların ve ürünlerin hırsızlığa ve hayvan sürülerinin işgallerine karşı korunması amacıyla Kır Bekçileri İdaresi kurulur. Başkanlığına da Menemen eşrafından Evlioğlu Hacı Mustafa tayin edilir.

        Bereketli toprakların ortasında yer alan Menemen´in çoğunluğu rençber olan nüfusu, genellikle ovadaki ?Bağ Evleri?nde yaşam sürerdi. Nüfusun büyük çoğunluğunun yaşadığı bu bağ evlerinin ve yetişen ürünlerin güvenliğini ise ?Kır Bekçileri? adlı bu güvenlik kuvvetleri sağlardı. Bu birim, direkt Menemen Kaymakamlığına bağlı, atlı ve silahlı süvarilerden oluşuyordu.

      O dönemde Kır bekçileri ile hayvan sahipleri ve ürün hırsızları arasında sık sık çatışmalar yaşandığını birçok belgeden ve günlük gazetelerde yayınlanan haberlerden öğrenmekteyiz. Buna bir örnek verelim: Kır bekçileri ile ilgili en ciddi adli olay Emiralem´de yaşanmıştır. Emiralem Kır Bekçilerinden Çerkez Kara İbrahim, köyün zeytinliklerine zarar veren iki Rum gencini yakalar ve silahlarını ellerinden alır. Bunun üzerine pusu kuran Kapdecioğlu İstritati ve amcaoğlu Paraskevi adlı Rum gençleri bekçiyi öldürürler. Ölmeden önce ifade veren Çerkez Kara İbrahim suçluları teşhis eder. Rum gençlerinin yapılan mahkemelerinde İstritati ölüme, Paraskevi ise 15 yıl kürek cezasına çarptırılır.

         Kurulduğu günden itibaren etkinliğini artırarak vazifesini dört dörtlük yapmaya çalışan Kır Bekçileri, idare, koruma ve kollama yaptığı arazilerde, 4 yaşından yukarı bağların dönümünden 14 guruş, 4 yaşından küçük bağların dönümünden 8 guruş, siyah üzüm bağlarının dönümünden 6 guruş, zeytinliklerden ağaç başına 6 para, sebze bahçelerinin dönümünden 7 guruş, bostanın dönümünden 5 guruş, darı, pamuk, böğrülce, susam ve kabak dikili tarlaların dönümünden 1 guruş 30 para alır. (Bu rakamların bugün için neye isabet ettiğini hesaplamak mümkün değildir. Ancak ürünler arasında kıyaslama yapmak açısından önemleri büyüktür.)

        Büyük Fotoğraf, arşivimizdeki en eski Kır Bekçilerini göstermektedir. Tarih 1932 yılıdır ve dönemin Menemen Kaymakamı Nihat Şenman, Alay Kumandanı Hasip Bey ile Kır Bekçileri Hükümet Binası önünde görülmektedir. Bekçilerimizin kılık-kıyafetleri, nizam ve intizamları takdire değer görülmektedir. (Fötr şapkalı ve kravatlı kişi Kaymakam Nihat Şenman´dır.)

FOTOĞRAFLAR:

1-    1932 yılında Menemen Ovasında görev yapan Kır Bekçilerimiz

2-    1956 yılında Kır Bekçilerimiz

3-    1956 yılında Kır Bekçisi Enver Bey ve köpeği ?Kuki?