Menemen'in Sesi KAPAT

PAYLAŞ 

Menemen´de 1933 yılında gerçekleşen en önemli olayların başında devrim şehitleri Mustafa Fehmi Kubilay, bekçi Hasan ve bekçi Şevki için yapılan bir dizi faaliyetler göze çarpmaktadır.

Menemen´de 1933 yılında gerçekleşen en önemli olayların başında devrim şehitleri Mustafa Fehmi Kubilay, bekçi Hasan ve bekçi Şevki için yapılan bir dizi faaliyetler göze çarpmaktadır. Bunlardan en önemli ikisi şehitlerin yakınlarına devlet tarafından maaş bağlanması ve yine şehitler adına bir anıtın yapılması kararının alınmasıdır. Ayrıca, Menemenlilerin çok sevdiği ?KÖYLÜ? sigarasındaki sorunlar, tarımsal üretimdeki artışlar ve 1933 yılında yapılan bazı törenler oldukça ilgi çekicidir.

 Konu başlıklarımız ve 1933 yılında Menemen´de yaşananlar:

20 BİN DÖNÜM BATAKLIK ARAZİ KURUTULDU : Yıllardan beri devam eden çalışmalar sonu-cunda 1933 yılında Menemen´e bağlı Türkelli, Helvacı ve Hatundere köylerinde toplam 20 bin dönüm bataklık arazisi kurutularak, tarıma elverişli hale getirildi. Menemen Kaymakamı Nihat Şenman´ın özel gayretleri sonucunda tamamlanan çalışmalarla, bataklıklardan Gediz´e kanallar açılarak su çıkışı sağlandı. Bu konudaki faaliyetler basının da ilgisini çekmiş ve 13 Temmuz 1933 tarihli Halkın Sesi gazetesinde Kaymakam takdir edilmiştir.

?KÖYLÜ? SİGARASI KARGAŞA YARATTI: 1933 yılında Tekel Sigara Fabrikası sadece Köylü vatandaşlara özel bir sigara çıkartır ve adını ?Köylü Sigarası? koyar. Bu sigara diğer emsallerine göre bir kuruş daha ucuz olarak piyasaya çıkar.Ancak bu sigara bir türlü Menemen köylülerine ulaşamamakta ve köylü sigarasız kalmaktadır.Yapılan incelemelerde sigaraların merkezde satıldığı tesbit edilmiş ve durum basın yoluyla şikayet edilmiştir.1 Ağustos 1933´de Hizmet´te yayınlanan bu şikayetler sonucunda durumdan Menemen İnhisar (Tekel) İdaresinin haberdar edilmesi sağlanmıştır.

KUBİLAY´A ABİDE YAPILACAK: Menemen´de şehit edilen öğretmen Kubilay ve bekçiler Hasan ve Şevki için yapımı düşünülen abidenin yeri şehit edildikleri cami yanı olarak değil, Menemen´in her yerinin görüldüğü Yıldıztepe seçildi. Kurulan Komisyon yapılacak abidede kullanılacak granit taşını temin için Vilayet mimarı Necmettin beyi görevlendirdi. Necmettin bey, civardaki bir taş ocağını tetkik edip granit taşı için uygun olup olmadığını belirleyecek, yakında da abidenin yapımına başlanacaktır. Bu arada abide için yapılan resim yarışmasında birinciliği kazanan Edirne Lisesi muallimlerinden Ratıp bey Menemen´e gelerek Abide´nin yapılacağı yeri tetkik etmiş ve yerini çok uygun bulmuştur. Abide bu tepede yapıldığı taktirde her taraftan ve şimendifer ile (Tren) geçecek yolcular tarafından kolaylıkla görülebilecektir. Abide bol elektrik ziyaları ile tesvir olunacaktır. (Yeni Asır, 2 Ağustos 1933)

İLK ÜZÜM YİNE MENEMEN´DEN: İzmir Borsası´nda ilk işlem gören çekirdeksiz kuru üzüm, Yine Menemen´den gönderildi. 5 okka kadar gelen kuru üzümü Menemenli rençber Ali ağa yetiştirmiş, borsada Hıfzı ve Şükrü beyler ticarethanesi tarafından satın alınmıştır. (7 Ağustos 1933)

1933 YILINDA MENEMEN´DE TARIMSAL ÜRETİM: 1933 yılında Menemen´de üretilen Sebze-Meyve ve Tahıl üretimi geçen seneye göre daha düşük düzeyde gerçekleşmiştir. Bunda yaz ikliminin istenilen düzeyde geçmemesi, yeterli düzeyde yağış alınmaması gösterilebilir.4 Eylül 1933 tarihli Hizmet Gazetesi´nde yayınlanan bilgilere göre üretim rekolteleri kilo bazında şöyle gerçekleşmiştir. Tu?tu?n 224.300, Mısır 1.300, Böru?lce 36.000, Patates 44.000, Soğan 900.000, Susam 96.000, Sarımsak 50.000, Karpuz 150.000, Kavun 980.000, Pamuk 56.350, Pamuk Çekirdeği 112.500, Kabuklu Badem 25.000, Ceviz 1.000 kilo. Bir başka bilgiye göre de; Menemen ve çevre köylerinde tarımda kullanılan zirai aletler, kara saban, pulluk, traktör, demir tırmık, çayır makinesi, orak makinesi, harman makinesi, kalbur makinesi olarak gösterilmiştir.

EĞİTİM ÜZERİNE BİR İSTATİSTİK: Menemen Ant Dergisi´nin 15 Eylül 1933 tarihli sayısında yer alan bir istatistiki bilgiye göre, 1933 yılında Menemen ve köylerinde toplam 18 okul bulunmakta, 36 öğretmen 970 erkek ve 720 kız öğrenciye eğitim vermektedir. Bu yıl içinde iki tayin olmuştur. Buca üçüncü Mektebi´nden Zeynep, İçel´den Sahir ve Kırkağaç´tan Saadet adlarındaki hanımlar, Menemen Şehit Kemal İlkokulu´na, İçel´den Rayigan hanım da Menemen Kubilay İlkokuluna tayin edilmişlerdir.

KUBİLAY´I ANMA TÖRENİ (3.YIL): Mustafa Fehmi Kubilay ve bekçiler Hasan ve Şevki´nin şehit edilişlerinin 3. yıldönümü için Menemen´de bir anma töreni düzenlendi. Şehitlerin mezarbaş-larında yapılan tören için İzmir´den trenle 300 kişilik bir topluluk ile Manisa´dan kalabalık bir vatandaş grubu Menemen´e geldi.Menemenli vatandaşların da katılımıyla başlayan tören, şiirler ve Kubilay için yapılan nutuklardan sonra Cumhuriyet Meydanı´nda devam etti.Buradaki törenin ardından Menemen mektebinde düzenlenen toplantı takip edildi.

30 ARALIK 1933 KUBİLAY ABİDESİ TEMEL ATMA TÖRENİ: Hazırlıkları tamamlanan Kubilay Abidesi için Menemen Yıldıztepe´de ?Temel Atma Töreni? düzenlendi. Tören için, CHF Vilayet İdare Heyeti Başkanı Hacim Muhiddin Bey, Fırka ve Halkevi İdare Heyeti azaları ile Belediye Başkanı Behçet Salih Bey ve İnkılap Şehidi Kubilay´ın annesi ve hemşiresi hanımlarla diğer bazı zevat, iki otobu?sle Menemen´e gitmişlerdir.

Cumhuriyet´in onuncu yıldönu?mu? bayramını parlak bir suretle kutlamakta olan Menemen´den binlerce kişi ile Kaymakam Nihat Bey, kumandan ve subaylar, Cumhuriyet Halk Fırkası Menemen İdare Heyeti Başkanı Abalıoğlu Rıfat Bey ve İdare Heyeti azaları İzmir´den giden misafirleri candan tezahu?ratla karşılamışlardır. Beş dakika kadar parti binasında dinlendikten sonra İzmir´den giden heyetle binlerce Menemen´li Yıldıztepe´ye çıkmışlardır. Abidenin dikileceği yerde açılan temel çevresine toplanan mektepliler ve halk, Kenan Ali ve Hacim Beylerin, abidenin ?Tu?rklu?k ve Cumhuriyet için inkılabın kabesi olacağı? konulu nutuklarını dinlemişlerdir. Hacim Bey´in nutkundan sonra temel atılmaya başlanmıştır. 

Tu?m protokol zevatı temele kireç koymuşlardır.Merasim bittikten sonra şehitlerin mezarına gidilmiş ve çelenk konmuştur. Daha sonra Menemen Halk Fırkası Reisi Abalıoğlu Rıfat Bey tarafından ?Bu elim hadisenin Menemen halkı tarafından değil dışarıdan gelen u?ç-beş esrarkeş tarafından meydana getirildiği ve Menemen´deki gelişmeler? u?zerine bir nutuk söylemiştir. 

Daha sonra tu?m heyet Menemen´e gitmiş, burada Cumhuriyet´in ?onuncu yıl marşı? söylenmiştir.Halkevi azasından Avukat Kemal Bey bir nutuk söylemiş ve İzmir´den gelen heyet saat 17´de ayrılırken hep bir ağızdan ?Cumhuriyet Marşı? söylenmiştir.

TOPRAK ALMA MERASİMİ: Cumhuriyet Bayramı´nın ikinci günü ?Toprak Alma? merasimi çok heyecanlı ve emsalsiz bir canlılıkla gerçekleştirilir. Bu merasime, Menemen´in bütün köylüleri davul ve zurnalarla iştirak ederek milli oyunlarını oynarlar.Belirlenen saatte Menemen Belediye Reisi İdris Tınaz nutuk söyleyerek, topraklar torbaya doldurulur ve mühürlenir.Bu torba diğer vilayet ve kazalardan gelecek topraklar arasında yerini almak amacıyla Ankara´ya gönderilecektir. Bunu müteakip Menemen´de şehit edilen Kaymakam Kemal Bey´in mezarı yanında Dimotokalı Osman Bey heyecanlı bir nutuk söyleyerek herkesi bu mukaddes şehidin başında ağlatır.Sonra halk, Mahkeme Camiindeki şehitlerin mezarları başına giderek burada hoca Saffet Efendi´nin heyecan dolu nutkunu dinler. Daha sonra da merasim sona erer.

Gece, halkın coşkun tezahüratı devam eder. Kaymakam Nihat Bey, bu büyük heyecan arasında büyük  eserleri hakkında sözler söyler. Coşku sabaha kadar sürer. (1 Kasım 1933)

100 KİŞİLİK MENEMENLİ GRUP İZMİR´DE: Cumhuriyet Bayramı´nın 10. Yıldönümü´nün üçüncü gününü İzmirlilerle geçirmek isteyen 100 kişiyi aşkın Menemenli, Kaymakam Nihat Şenman Bey öncülüğünde beş kaptıkaçtı ve on otomobille İzmir´e gitti. Menemen´li ateşli gençlerin, memurlarından, münevverlerinden ve cemiyet mümessillerinden oluşan grubun Karşıyaka´dan geçişlerinde büyük tezahürat yapıldı. Cumhuriyet Meydanı´ndaki Gazi heykeli önünde hep bir ağızdan Cumhuriyet Marşını söyleyen Menemenliler daha sonra İzmir´de tur attıktan sonra tekrar Karşıyaka´ya dönmüşlerdir.

Karşıyaka´da, Karşıyakalıların alkışları arasında halk kürsüsüne çıkan Menemenli gençlerden Çiftçi Muhittin bey, (Daha sonraları Menemen Belediye Başkanı olarak görev yapacaktır.) yaptığı hararetli konuşmasıyla büyük övgü almıştır.Menemenli grup daha sonra şehir gazinosunda bir süre eğlendikten sonra yine araçlarıyla Menemen´e dönüş yapmışlardır.

DEVLET, KUBİLAY´IN ANNESİNE MAAŞ BAĞLADI: Bütçe Encümeni Dahiliye Vekaletinin teklifi üzerine İnkılap Şehidi Kubilay´ın Balıkesir´de bulunan annesine 40 lira aylık bağlanmasına karar verildi. (30 Kasım 1933)

BÜYÜK HIRSIZLIK DAVASI: Menemen´in Çıtak köyünde gece bakkal Salih Efendi´nin evini basarak iki bin lira para, bir altın saat ve kırk parça kıymetli eşyasını gasp eden Bergama Yeniköy Muhtarı Mustafa efendi ile Hüseyin, Osman, İsmail ve Yusuf´un ağır cezadaki mahkemesine devam edildi. Yeniköy İhtiyar Heyetinden Ömer Efendi´nin şahit olarak dinlenmesinin ardından mahkeme diğer şahitlerinde dinlenmesi için 28 Aralık tarihine ertelendi. (4 Aralık 1933)

BİN DÖNÜM ORMAN YANGINI DAVASI: Menemen´de devlete ait bin dönüm kadar ormanı kasten yakmakla suçlanan 29 yaşındaki çoban Nebil´in ağır ceza mahkemesindeki davasına devam edildi. Şahitler Veli ve Muhtar İbrahim efendiler, çobanın ormanı yaktığını görmedik-lerini ancak kendi ağzından yaktığını işittiklerini söylediler. Mahkeme, kasabada bulunan Hilmi Efendi ile Menemen Ziraat Bankası tahsildarı Ahmet Efendi´lerin dinlenmesi için ileri bir tarihe ertelendi.(12 Aralık 1933)

ŞEHİT BEKÇİ HASAN VE ŞEVKİ´NİN AİLELERİNE MAAŞ: Menemen olayında şehit edilen Bekçi Hasan ve Şevki efendilerin ailelerine maaş bağlanmasına dair Manisa Milletvekili Turgut Bey kanun teklifi verdi. (Bşb. Arş.) 30 Aralık 1933

Masaüstü Görünümü  ♦   İletişim  ♦   Künye

Copyright © 2025 Menemen'in Sesi