Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu; çocuğu hareketli olan ebeveynlerden, sınıf öğretmenlerinden sıklıkla duyduğumuz bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak yapılan araştırmalar bu bozukluğun sadece hareketlilikle alakalı olmadığını gösteriyor. Sadece aşırı hareketli olan çocukları hiperaktif olarak adlandırmanın ya da sadece bir etkinliği yaparken yarım bırakan çocuğu dikkat eksikliği var diye adlandırmanın doğru olmadığını görüyoruz. Örneğin çocuk o gün hasta olabilir, keyif almadığı bir etkinlik olabilir ya da arkadaşlarıyla problem yaşamış olabilir. Yapılan çalışmalar bu bozukluğun tanısının alınabilmesi için detaylı gözlemler yapılması gerektirdiğini sadece tek bir boyutta incelenmemesi gerektiğini bizlere gösteriyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu üç alt boyutta karşımıza çıkıyor.
Aşırı Hareketlilik/Hiperaktivite ve Dürtüsellik
Dikkat Eksikliği/Odaklanamama
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu
Aşırı hareketlilik/hiperaktivite ve dürtüsellik olan çocuklar genellikle erkek çocukları olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çocuklarda hareketlerini kontrol etmekte güçlük çekme söz konusudur. Davranışlarının sonuçlarını düşünmeden zarar verici davranışlarda bulunabilmektedirler. Dikkat eksikliği/odaklanamama daha çok kız çocuklarında gözlemlenmektedir. Odaklanmada güçlük çeken çocuğun ders başarısı olumsuz etkilenmektedir. Bu çocuklar genellikle ödev yaparken ödevini tamamlamakta güçlük çekebilirler. Bir etkinliği yarım bırakabilirler. Dikkat eksikliği ve hiperakivite bozukluğu ise hem odaklanmakta güçlük çekme hem de hiperativite ve dürtüselliği içerisinde bulunduran durumdur.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar genellikle sınıfta yaramaz, haylaz ya da şımarık gibi sıfatlarla etiketlenirler. Öğretmenleri, arkadaşları ya da veliler tarafından etiketlenen çocukta benlik algısına yönelik olumsuz tutum geliştirme söz konusu olabilir. Benlik algısının olumsuz yönde etkilenmesi çocuk için zorlayıcı bir durumdur. Özgüven problemleri, güvensizlik ve mutsuzluk gibi sonuçlarla karşılaşılabilmektedir. Ayrıca akran grubundan da çocuğun dışlanması söz konusu olabilmektedir. Arkadaşlarına riskli davranışlarda bulunabileceğinden çekinen veliler “O çocukla oynama. Ondan uzak dur.” Gibi söylemlerde bulunabilmektedir. Özellikle son dönemlerde sınıflarda sıklıkla karşılaştığımız bir durum olarak gözlemlediğimiz dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda destek almak son derece önemli. Kız öğrencilerde daha çok dikkat eksikliğinin görüldüğü, erkek öğrencilerde ise daha çok dürtüsellik ve hiperaktivitenin görüldüğünü bilmekteyiz. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısı konulabilmesi için çeşitli testler uygulanmaktadır. Testlerin yanında sınıf öğretmeni, okul psikolojik danışmanı ve ailenin gözlemleri de son derece önemlidir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısı alan çocuklarda ilaç tedavisi, bireysel ve grup terapileri çocuğun tedavi sürecinde kullanılan yöntemler olabilmektedir. Bu tedavi yöntemlerini kabul eden ailelerin çocuklarında okul başarısında artış, duygusal anlamda iyileşme, sosyal ilişkilerinde düzelme ve aile içerisinde de ilişkilerin iyi oluşunda artış gözlemlenmektedir.
Sayfa başına git