1945 yılının 3 Şubat günü Menemen büyük bir felaketin eşiğinden döndü.
Bir gün önce saatlerce şiddetle yağan yağmur Gediz Nehri’nin sularını yükseltmiş, yatağından boşalan sular da Menemen’i ve köylerini sular altında bırakmıştı. Yağış miktarı o kadar çok olunca bu felaketten Gediz nehrinin dibinden geçen demiryolu rayları da nasibini almış, altı boşalan raylar nedeniyle tren seferleri saatlerce aksamıştı.
Bu durumu bizzat yerinde incelemek isteyen Yeni Asır Gazetesi muhabirinin kayıkla mahallelerde dolaşarak yazdığı izlenimleri oldukça ilgi çekici. Muhabir ertesi gün yayınlanan haberinde Menemen’deki durumu şöyle anlatmış:
“Menemen istasyonunda bir petrol lambasının alaca renge boyadığı kahvede nar gibi kızarmış sobanın kenarında, faaliyete geçmek için sabah ışıklarının belirmesini bekliyorum. İlk aldığım bilgiye göre, Gediz boğazında rayların altındaki toprak kaydığı için 8-10 metrelik ray muallakta (belirsizlik) kalmış. Yolun daha ilerisi hakkında demiryolu idaresi memurlarının da malumatı yok. Çünkü Emiralem’den ötesi ile haberleşme temin edilememiştir.
Menemen’deki durumu merak ettiğim için tam manasıyla aydınlanmasını beklemeden kasabanın yolunu tutuyorum. Şubat’ın sabah ayazı olanca şiddetiyle saldırıyor. Menemen-Bergama Caddesinin Gediz köprüsü tarafındaki kısmında sular titreşiyor.
Biraz daha ilerleyince içinde iki kişinin bulunduğu bir kayığın bana doğru geldiğini görüyorum. Sokaklar arasında kayık içinde gezmek bana da nasip oldu. Menemen’in su altında kalan sokaklarında kayık gezisi yapıyoruz. Camiikebir, Pazarbaşı ve Ahi Hıdır mahallelerinin mühim bir kısmı sular altındadır. Kaymakam vekilinin anlattığına göre sular, bilhassa salı günü (üç gün öncesi) öğleden sonra bütün Menemen’i tehdit etmiş, fakat hava kar’a çevirdiği için bu tehlike sadece yukarıda saydığım mahalleler halkına etki etmiştir. Bu üç mahallede oturanlar derhal evlerini boşaltmışlardır. Perşembe gününden beri sular bir hayli çekildiği halde yine bazı sokaklarda işte böyle kayıkla dolaşılıyor. Beni, öğle yemeğine davet eden bir bankacı dostum evine giden sokağı kayık içinde geçtiğimiz sırada bana dedi ki:
“-Gondolla seyahat etmedim, Venedik’e gitmedim deme...”
SU BASKINININ SEBEBİ
Kaymakam vekili ve sular idaresinin alakalı memurları,?Menemen’in dış mahallelerinin su altında kalışını şöyle izah ettiler:
“-Malumdur ki Emiralem yakınında Gediz nehrinden Menemen ovasını sulamak üzere ayrılan bir ana kanal vardır. Bu kanal, yaz seviyesine nazaran 6.5 - 7 metre kabaran Gediz nehrinin suları tarafından istilaya uğramış ve bu yüzden birkaç yerinden yaralanmıştır. Açılan gediklerden ovaya yayılan sular da Menemen’in bazı mahallelerini basmıştır. Eğer yağmur devam etseydi, şimdi Menemen diye bir şehir kalmayacaktı ve herhalde pek çok kurban verecektik. Şehirde hiç bir hasar ve kayıp yoktur”
MAHSUL MAHVOLMUŞ...
“Diğer taraftan Menemen ovasının dün 80 bin dönüm ekili arazisi hala sular altındadır ve ekilmiş mahsul mahvolmuştur. Ovanın sular altındaki bu kısmında bulunan köylerle hiç bir suretle irtibat temin edilememiştir. Oralardaki zarar, ziyan ve kayıp hakkında bilgi yoktur. Ölenler varmıdır bilemiyoruz. Bilhassa hayvan kaybının çok fazla olduğu tahmin ediliyor. Çünkü, Menemen ovası aynı zamanda büyük bir otlaktır. Bu köylerle irtibatın bir kaç güne kadar temin edileceği zannedilmiyor. Ovadaki sular o kadar fazla ki havanın bu gidişe göre suların bir kaç gün içinde çekilmesi ihtimal içinde değildir.”
GEDİKLER KAPATILDI
Gediz Nehri Çarşamba günü (iki gün önce) bu seddeyi de muhtelif noktalarında zorlamıştır. Fakat gerek sular idaresinin, gerekse Menemen halkının zamanında ve yerinde aldıkları acele tedbirler yüzünden açılma tehlikesini gösteren gedikler kapatılmış ve bu suretle 250 bin dönümlük arazi muhakkak ola ki felaketten kurtarılmıştır. Menemenliler, bu işte büyük fedakarlıklar gösteren sular idaresi mensuplarına minnettarlıklarını dile getirmişlerdir.
Sayfa başına git